Pracodawcy w Polsce mają obowiązek zapewnienia odpowiednich temperatur w miejscu pracy, zgodnie z przepisami. Odpowiednia temperatura w pomieszczeniach pracy jest kluczowa dla zdrowia i komfortu pracowników. Dla pracowników pracujących w trudnych warunkach temperaturowych ustawodawca przewiduje dodatkowe rozwiązania.
Temperatura w różnych obszarach pracy
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650 z późn. zm.) szczegółowo określa wymagania dotyczące warunków temperaturowych w miejscu pracy. W 2021 roku dodatkowe wytyczne wskazało nam w tym temacie także Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. 2021 poz. 325). Określa ono bowiem maksymalne dopuszczalne temperatury dla pracy biurowej (metabolizm – spoczynek) i dla ciężkiej pracy fizycznej. Na tej podstawie zakresy temperatur w miejscach pracy kształtują się następująco:
- Pomieszczenia biurowe i administracyjne
- Minimalna temperatura: 18°C
- Zalecana temperatura: 20-24°C
- Maksymalna dopuszczalna temperatura: 33°C (w odniesieniu do 8-godzinnego dnia pracy)
- Pomieszczenia produkcyjne
- Minimalna temperatura: 14°C (może być niższa w przypadku specyficznych procesów technologicznych)
- W pomieszczeniach, gdzie wykonywane są prace lekkie, minimalna temperatura wynosi 18°C
- Maksymalna dopuszczalna temperatura – od 25°C dla pracy bardzo ciężkiej do 30°C dla pracy lekkiej (w odniesieniu do 8-godzinnego dnia pracy).
Praca w niskich temperaturach
Dla prac wykonywanych na otwartej przestrzeni, takich jak budownictwo, przepisy nie określają minimalnej temperatury, ale nakładają na pracodawcę obowiązek zapewnienia pracownikom:
- Odpowiedniego ubrania ochronnego.
- Możliwości przerw w pracy, aby mogli ogrzać się w specjalnie do tego celu przygotowanych pomieszczeniach.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. 1996 nr 60 poz. 279) szczegółowo określa wymagania dotyczące posiłków profilaktycznych. W tym zakresie prace w warunkach niskich temperatur powinny uwzględniać:
Posiłki profilaktyczne
- Pracownicy wykonujący pracę na otwartej przestrzeni przy temperaturze powietrza poniżej 10°C lub
- w pomieszczeniach zamkniętych, w których temperatura jest niższa niż 10°C.
Napoje – Pracodawca powinien zapewnić napoje pracownikom wykonującym pracę w warunkach zimnych. Napoje te powinny być dostosowane do warunków pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników. W tym przypadku powinien być to dostęp do napojów ciepłych.
- W warunkach mikroklimatu zimnego oraz na otwartych przestrzeniach poniżej 10°C pracodawca zapewnia napoje wzbogacone w sole mineralne i witaminy.
Praca w wysokich temperaturach
Choć przepisy nie dla każdego rodzaju pracy określają maksymalne dopuszczalne temperatury w miejscu pracy, pracodawcy są zobowiązani do zapewnienia komfortowych warunków pracy. To oznacza m.in. unikanie nadmiernego nagrzewania się pomieszczeń. W okresach wysokich temperatur zewnętrznych pracodawca powinien:
- Zapewnić dostęp do chłodnych napojów.
- Stosować środki techniczne i organizacyjne mające na celu obniżenie temperatury w miejscu pracy (np. klimatyzacja, wentylacja).
- Może organizować dodatkowe przerwy w pracy oraz zapewniać rotację pracowników, zwłaszcza w okresach największych upałów.
- Pracodawca może także zadecydować o skróceniu czasu pracy podczas trwających upałów.
Posiłki profilaktyczne
- Pracownicy wykonujący pracę w warunkach mikroklimatu gorącego, gdzie obciążenie termiczne przekracza 25 jednostek klimatycznych (WBGT) – czyli stale powyżej 25°C z powodów technologicznych.
Napoje – Pracodawca powinien zapewnić napoje pracownikom wykonującym pracę w warunkach gorących.
- Praca w warunkach mikroklimatu gorącego WBGT>25°C,
- na otwartej przestrzeni powyżej 25°C, oraz
- w pomieszczeniach w temperaturze powyżej 28°C spowodowanej warunkami atmosferycznymi, obliguje również pracodawcę do zapewnienia napoi wzbogaconych w sole mineralne i witaminy.
Wyjątkowe warunki pracy
W przypadku szczególnych warunków pracy, takich jak prace w chłodniach czy hutach, przepisy bhp przewidują specjalne wymagania dotyczące temperatury i środków ochrony pracowników.
Posiłki i napoje profilaktyczne – dodatkowe zasady
Sposób dostarczania posiłków i napojów:
- Bezpłatnie – Posiłki i napoje profilaktyczne muszą być dostarczane pracownikom bezpłatnie.
- Organizacja – Pracodawca może organizować posiłki we własnym zakresie, zlecać ich przygotowanie firmie cateringowej. Może też dostarczać produkty spożywcze, z których pracownicy sami przygotują posiłki. Posiłki te powinny być przygotowane zgodnie z normami dietetycznymi, zapewniając odpowiednią ilość białka, tłuszczów, węglowodanów oraz witamin i składników mineralnych. Powinny one być dostarczane w formie gorących posiłków regeneracyjnych.
- Napoje wzbogacone w sole mineralne i witaminy – przepisy nie określają jednak żadnych dodatkowych, szczegółowych wymagań. Dlatego też nie ma przeciwwskazań, aby pracodawca wypełnił ten obowiązek poprzez wydawanie tym pracownikom suplementów diety w postaci rozpuszczalnych w wodzie tabletek lub proszków. Ważne, by zawierały one minerały i elektrolity dedykowane dla zachowania prawidłowej równowagi wodno-elektrolitowej organizmu oraz udostępnienie dystrybutorów z wodą źródlaną.
Inne przepisy i zalecenia:
- Częstotliwość – Posiłki profilaktyczne powinny być dostarczane co najmniej raz w ciągu zmiany roboczej, a napoje w miarę potrzeb pracowników.
- Wartość odżywcza – Posiłki powinny mieć odpowiednią wartość odżywczą, dostosowaną do rodzaju i intensywności pracy, oraz warunków atmosferycznych.
Pingback: Bezpieczna klimatyzacja w pracy i w domu - innosafe.pl