Bezpieczna klimatyzacja w pracy i w domu

Stosowanie klimatyzacji w miejscach pracy, zwłaszcza w biurach, ma na celu zapewnienie pracownikom komfortu termicznego w upalne dni. Jednakże, aby klimatyzacja była bezpieczna i nie stanowiła zagrożenia dla zdrowia, konieczne jest przestrzeganie zasad dotyczących użytkowania tych systemów.

Prawidłowe ustawienie i montaż klimatyzacji

Nieodpowiednie ustawienie klimatyzatora może prowadzić do niewłaściwej cyrkulacji powietrza, co z kolei wpływa na efektywność chłodzenia i komfort użytkowników. Niewłaściwy montaż może również stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa.

Co robić?

• Klimatyzator powinien być zamontowany przez wykwalifikowanego technika, zgodnie z instrukcjami producenta.
• Unikaj umieszczania klimatyzatora bezpośrednio nad miejscami, gdzie ludzie często przebywają (np. biurka, łóżka), aby uniknąć bezpośredniego narażenia na strumień zimnego powietrza.

Fluorowane gazy cieplarniane (F-gazy) a instalacja klimatyzacji

W Polsce obowiązuje europejskie rozporządzenie dotyczące F-gazów (Rozporządzenie UE nr 517/2014), które reguluje używanie i kontrolę wycieków fluorowanych gazów cieplarnianych stosowanych w systemach klimatyzacyjnych. Firmy zajmujące się instalacją i serwisowaniem klimatyzacji muszą posiadać odpowiednie certyfikaty. Szkolenia i certyfikacje są prowadzone przez akredytowane instytucje.

Użytkownicy systemów klimatyzacyjnych zawierających F-gazy są zobowiązani do rejestracji urządzeń i prowadzenia ewidencji serwisowej, w tym regularnych kontroli szczelności.

Bezpieczeństwo elektryczne klimatyzatorów

Klimatyzatory są urządzeniami o wysokim poborze mocy, co oznacza, że niewłaściwie zaprojektowana instalacja elektryczna może prowadzić do przeciążenia, a w skrajnych przypadkach do pożaru.

Co robić?

• Upewnij się, że instalacja elektryczna w twoim domu jest przystosowana do obsługi klimatyzatora.
• Unikaj korzystania z przedłużaczy i rozgałęziaczy do zasilania klimatyzatora.
• Regularnie sprawdzaj stan przewodów elektrycznych i gniazdek.

Regularna konserwacja i czyszczenie klimatyzacji

Klimatyzatory, które nie są regularnie serwisowane, mogą stać się siedliskiem bakterii, pleśni i innych alergenów. Zanieczyszczone filtry i wymienniki ciepła mogą prowadzić do rozprzestrzeniania się szkodliwych mikroorganizmów w powietrzu.

W miejscu pracy urządzenia klimatyzacyjne powinny podlegać okresowym przeglądom, zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 1997 nr 129 poz. 844) Zgodnie z § 37 rozporządzenia, pracodawca ma obowiązek:

• Regularnie konserwować urządzenia i instalacje klimatyzacyjne, aby zapobiegać ich awariom.
• Stosować środki zmniejszające hałas i drgania, jakie mogą powodować pracujące urządzenia klimatyzacyjne.

Poza wymienionymi zagrożeniami związanymi z awariami, hałasem i drganiami, korzystanie z klimatyzacji niesie za sobą również inne ryzyka. W dyszach klimatyzatorów mogą rozwijać się różne gatunki bakterii i grzybów, które negatywnie wpływają na zdrowie pracowników, zwłaszcza w klimatyzowanych biurach. Aby zminimalizować te zagrożenia, konieczne są regularne przeglądy, czyszczenie i konserwacja klimatyzacji. Obecnie nie ma jednak określonych przepisów regulujących częstotliwość tych działań. Rekomendowana częstotliwość przeglądów powinna być wskazana przez producenta w instrukcji obsługi urządzenia. Jeśli takie informacje nie są dostępne, można przyjąć, że przeglądy najlepiej przeprowadzać co najmniej dwa razy w roku.

Co robić?

• Regularnie wymieniaj lub czyść filtry powietrza – najlepiej co kilka miesięcy.
• Przeprowadzaj pełną konserwację urządzenia co najmniej raz do roku, w tym czyszczenie wymienników ciepła i sprawdzanie szczelności układu.

Odpowiednia temperatura i wilgotność powietrza

Ustawienie klimatyzacji na zbyt niską temperaturę może prowadzić do nagłych zmian temperatury ciała, co zwiększa ryzyko przeziębień i infekcji górnych dróg oddechowych. Zbyt niska wilgotność może natomiast powodować suchość skóry, oczu i błon śluzowych. Ustawienie bardzo niskiej temperatury nie przyspiesza też schładzania pomieszczenia. 

Co robić?

• Utrzymuj temperaturę w pomieszczeniu na poziomie 22-25 stopni Celsjusza.
• Korzystaj z nawilżacza powietrza, jeśli klimatyzacja znacząco obniża wilgotność w pomieszczeniu.

Zaleca się, aby różnica temperatur między klimatyzowanym pomieszczeniem a temperaturą na zewnątrz nie była zbyt duża. Optymalna różnica wynosi od 7 do 10 stopni Celsjusza. Przy większej różnicy nasz organizm jest narażony na nagłe zmiany temperatury, co może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych.

Skutki zdrowotne zbyt dużej różnicy temperatur:

• Przeziębienia i infekcje: Nagłe zmiany temperatury mogą osłabić układ odpornościowy, zwiększając ryzyko przeziębień i infekcji górnych dróg oddechowych.
• Bóle głowy i migreny: Różnica temperatur może powodować napięcie i stres termiczny, co prowadzi do bólów głowy i migren.
• Problemy z krążeniem: Osoby z problemami krążeniowymi mogą odczuwać pogorszenie samopoczucia przy nagłych zmianach temperatury.
• Suchość skóry i oczu: Klimatyzacja może wysuszać powietrze, co w połączeniu z dużą różnicą temperatur może prowadzić do suchości skóry i oczu.

Praktyczne porady:

• Stopniowe ochładzanie: Jeśli wchodzisz do pomieszczenia z zewnątrz, warto dać organizmowi czas na przystosowanie się do niższej temperatury. Unikaj natychmiastowego ustawiania klimatyzacji na najniższą możliwą temperaturę.
• Odpowiednie ustawienia: Ustawiaj klimatyzację tak, aby różnica temperatur była komfortowa, ale nie ekstremalna. Idealnie, jeśli wewnątrz będzie o 7-10 stopni chłodniej niż na zewnątrz.
• Ubiór: Ubieraj się warstwowo, aby móc dostosować się do różnych temperatur. W pomieszczeniach klimatyzowanych przyda się lekka bluza lub sweter.
• Hydratacja: Pij dużo wody, aby zapobiec odwodnieniu spowodowanemu suchym powietrzem z klimatyzacji.

Bezpieczeństwo użytkowania klimatyzacji i aspekty zdrowotne

Długotrwałe przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach może prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak bóle głowy, zmęczenie, czy dolegliwości układu oddechowego.

Co robić?

• Regularnie wietrz pomieszczenia, aby zapewnić dopływ świeżego powietrza.
• Nie ustawiaj klimatyzatora na zbyt niskie temperatury – różnica między temperaturą wewnątrz i na zewnątrz nie powinna przekraczać 7-10 stopni Celsjusza.

Temperatura w miejscu pracy wymagana przepisami

Przepisy w Polsce określają dodatkowe wymagania, jakie pracodawca musi spełnić w przypadku przekroczenia progów określonych w rozporządzeniu. Przeczytaj, jaka temperatura powinna być utrzymana w miejscu pracy i dowiedz się więcej na temat obowiązków pracodawców związanych z temperaturą otoczenia.